एरियन ६ द्वारा दोस्रो उडानमा फ्रान्सेली गुप्तचर स्याटेलाइट प्रक्षेपण

काठमाडौं ।

एरियन ६ ले मार्च ६ अर्थात् बिहीबार फ्रान्सेली सेनाका लागि गुप्तचर उपग्रह प्रक्षेपण गर्‍यो, जुन युरोपियन रकेटको दोस्रो उडान थियो।

एरियन ६ बिहान ११:२४ ईस्टर्न समयमा फ्रेन्च गुएनाको युरोपियन अन्तरिक्ष केन्द्रबाट उड्यो। रकेट छिट्टै बादलयुक्त आकाशमा ओझेल पर्यो। दोस्रो चरणको इन्जिन पुनः प्रज्वलन गरेपछि प्रक्षेपणको झण्डै एक घण्टा पछि उपग्रह तैनाथ गरियो।

स्पेसन्युज डटकमका अनुसार यस पटकको पेलोड सीएसओ-३ (CSO-3) थियो, जुन फ्रान्सेली सेनाका लागि बनाइएका तीन गुप्तचर उपग्रहहरूको अन्तिम सेट हो। यस उपग्रहले अन्य दुई सीएसओ उपग्रहहरूझैँ फ्रान्स र युरोपेली साझेदार राष्ट्रहरूका लागि उच्च-रिजोल्युसन इमेजरी प्रदान गर्नेछ। एयरबस डिफेन्स एन्ड स्पेसले उपग्रह बस निर्माण गरेको हो भने थेल्स एलेनिया स्पेसले यसको इमेजिङ प्रणाली तयार पारेको छ।

यो उडान एरियन ६ को दोस्रो प्रक्षेपण थियो। यसअघि जुलाई सन् २०२४ मा रकेटको पहिलो उडान प्रायः सफल मानिएको थियो, जसमा पेलोड कक्षमा पुर्याइएको थियो। तर, अन्तिम डिअर्बिट बर्न गर्न नसक्दा, माथिल्लो चरण र त्यससँगै जोडिएका पुनःप्रवेश उपकरणहरू पृथ्वीमा फर्कन असफल भएका थिए।

त्यसपछि, एरियनस्पेसले यो समस्या समाधान गरेपछि दोस्रो उडान सन् २०२४ को अन्त्यअघि नै गर्ने योजना बनाएको थियो। तर, नोभेम्बरमा कम्पनीले ‘केही न्यूनतम विचलन’ सुधार गर्नुपर्ने भन्दै प्रक्षेपण सन् २०२५ फेब्रुअरीसम्म स्थगित गर्‍यो।

प्रक्षेपण फेब्रुअरी २६ का लागि तय गरिएको थियो, तर ग्राउन्ड सिस्टममा देखिएका समस्या समाधान गर्न ढिलाइ गरियो। मार्च 3 मा गरिएको अर्को प्रयास पनि ग्राउन्ड इन्फ्रास्ट्रक्चरको समस्याका कारण अन्तिम समयमा रोकियो।

सीएसओ-३ को सफल प्रक्षेपणपछि एरियनस्पेसले सन् २०२५ मा पाँच वटा एरियन ६ प्रक्षेपण गर्ने योजना बनाएको छ। कम्पनीका नयाँ कार्यकारी प्रमुख डेभिड काभाइल्लोलेसले जनवरी २८ मा युरोपियन स्पेस कन्फरेन्समा यो जानकारी दिएका थिए। उनले वार्षिक ९ देखि १० प्रक्षेपणको लक्ष्य राखिएको र यसलाई चाँडो पूरा गर्ने प्रयास भइरहेको बताए।

तर सन् २०२५ का प्रक्षेपणहरू मुख्य रूपमा वर्षको दोस्रो छमासम्म स्थगित हुने देखिएको छ। अर्को एरियन 6 प्रक्षेपण सम्भवत: अगस्टमा हुनेछ। कम्पनीले युरोपेली मौसम उपग्रह सञ्चालक यूमेटस्याटसँगको सम्झौताअनुसार, मेटोप-एसजी-ए१ (Metop-SG-A1) उपग्रहको प्रक्षेपण अगस्टमा गर्ने घोषणा गरिसकेको छ।

सन् २०२५ को अन्तिम चार महिनाका अन्य एरियन ६ प्रक्षेपणहरूको तालिका सार्वजनिक गरिएको छैन। तर, तीमध्ये एउटा युरोपेली अन्तरिक्ष एजेन्सी (ईएसए) र युरोपियन कमिसनको कोपरनिकस कार्यक्रमअन्तर्गत सेन्टिनेल-१डी राडार इमेजिङ उपग्रह प्रक्षेपणका लागि हुने बताइएको छ।

एरियनस्पेसका लागि तीव्र प्रक्षेपण तालिकामा पुग्नु अत्यावश्यक छ, किनभने यसका सबैभन्दा ठूला ग्राहकहरूमध्ये अमेजनको प्रोजेक्ट कुइपर ब्रोडब्यान्ड कन्स्टेलेशन पनि छ। अमेजनले सन् २०२२ मा १८ वटा एरियन ६ प्रक्षेपणका लागि सम्झौता गरेको थियो, जसमा ब्लु ओरिजिन  र युनाइटेड लन्च एलायन्स (यूएलए) सँग पनि सम्झौता गरिएको थियो।

“मेरो प्राथमिक लक्ष्य भनेको एरियन ६ को प्रक्षेपण संख्यालाई तीव्र रूपमा बढाउने, अमेजनसँगको कुइपर सम्झौता पूरा गर्ने, र युरोपियन कमिसन तथा ईएसएसँगको संस्थागत सम्झौता पूरा गर्ने हो,” काभाइल्लोलेसले सम्मेलनमा भने।