सूर्यास्तमा शुक्र र बुध ग्रहको संयोगका साथ अन्त्य हुँदै दुर्लभ ग्रहको परेड

काठमाडौं ।

पृथ्वीका सातै छिमेकी ग्रहलाई रातको आकाशमा ल्याएको दुर्लभ ग्रहको परेड अन्ततः अन्त्य हुन लागेको छ। तर सूर्यका सबैभन्दा नजिक रहेका दुई ग्रहहरूले अन्तिम पटक देखिनुअघि यो समाप्त हुने छैन।

सोमबार मार्च १० मा पश्चिमी क्षितिज नजिक शुक्र र बुध ग्रहको दुर्लभ संयोग देख्न सक्नुहुन्छ। यी दुवै ग्रह सौर्यमण्डलमा पृथ्वीभन्दा भित्र रहेका हुन्। त्यसपछि, केही रातभित्रै यी ग्रहहरू सूर्यको तेज प्रकाशमा हराउनेछन्।

लाइभसाइन्सका अनुसा शुक्र र बुध सूर्यास्तपछि छोटो समय मात्र देखिनेछन्, तर यी दुई ग्रह नजिक देखिनु निकै दुर्लभ घटना हो। जब आकाशमा दुई वस्तु एकअर्काको नजिक देखिन्छन्, त्यसलाई संयोग भनिन्छ।

यो संयोग केही रातसम्म रहन्छ, तर हेर्नका लागि सबैभन्दा उपयुक्त समय मार्च १० हुनेछ। त्यो दिन सूर्यास्तपछि करिब आधा घण्टासम्म यी ग्रहहरू देखिनेछन् र लगभग ४५ मिनेटसम्म आकाशमा रहनेछन्।

यो घटना खुला आँखाले नै देख्न सकिन्छ, तर तारामण्डल हेराइका लागि प्रयोग गरिने दूरबिनले अझ स्पष्ट दृश्य दिन सक्छ। तर सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा हो—पश्चिम दिशामा खुला क्षितिज र सफा आकाश। किनभने यो संयोग क्षितिजको धेरै नजिक हुनेछ।

यो संयोग खगोलीय संयन्त्रको कारण भएको हो। २२५ दिने कक्षमा सूर्यको परिक्रमा गर्ने शुक्र अहिले पृथ्वीको नजिकै आइपुगेको छ। टेलिस्कोपबाट हेर्दा अहिले शुक्र अर्धचन्द्र आकारमा देखिन्छ। मार्च २२ मा पृथ्वीबाट हेर्दा यो ग्रह सूर्यको अगाडि जानेछ र केही हप्तासम्म सूर्यको प्रकाशमा हराएर अप्रिलमा बिहानको आकाशमा पुनः देखापर्नेछ।

बुध, जसको सूर्यको परिक्रमा अवधि ८८ दिनको छ, मार्च ८ मा साँझको आकाशमा सबैभन्दा माथि रहनेछ। बुध माथि उठ्दै गर्दा शुक्र तल झर्दै गएको थियो, तर अब दुवै ग्रह साँझको आकाशबाट हराउनेछन्।

शुक्र र बुध हराएपछि “ग्रहीय परेड” का केही बाँकी ग्रहहरू अझै सूर्यास्तपछि देख्न सकिनेछन्। शनि मार्च १२ मा सूर्यको पछाडि जाँदै गर्दा पृथ्वीबाट हराइसकेको हुनेछ। त्यसपछि रातको आकाशमा खुला आँखाले देख्न सकिने एकमात्र ग्रहहरू मंगल र बृहस्पति रहनेछन्।