बोइङ स्टारलाइनरमा के प्रगति भइरहेको छ? के यो वर्ष लन्च हुन सक्ला?

काठमाडौं ।

बोइङको स्टारलाइनर कार्यक्रम विगतका केही वर्षदेखि झण्डै विनाशकारी सावित भइरहेको छ। हरेक पाइला अगाडि बढ्दै गर्दा तिनीहरू झन् दुई पाइला पछाडि परेको अनुभूति गरिएको छ। बोइङले स्टारलाइनरमा आफ्नो मुट्ठीबाट पैसा गुमाइरहेको उल्लेख गरिएको छ। त्यसोभए तिनीहरूले के गर्दै छन्?

सन् २०२४ मा, बोइङले उक्त कार्यक्रमको कारणले गर्दा ५२३ मिलियन अमेरिकी डलर घाटा व्यहोरेको रिपोर्ट गरेको छ। कुल मिलाएर, यो कार्यक्रमको सुरुवातदेखि नै २ बिलियन अमेरिकी डलर भन्दा बढीको कुल घाटा भएको छ।

ढिलाई भएकै कारण नासाले अब बिल भुक्तान गर्ने आधार नभएको र बोइङले आईएसएसमा अपरेशनल क्रु लन्च गरे मात्र भुक्तान प्राप्त गर्ने एक मात्र तरिका भएको उल्लेख गरिएको छ।

बोइङले स्टारलाइनरका समस्याहरू समाधान गर्ने र यसलाई फेरि उडानका लागि तयार पार्दै गरेको प्रगतिमा बोइङ मौन रहेको छ। बोइङले आईएसएसमा अर्को मिसन कहिले प्रक्षेपण गर्नेछ र यो चार व्यक्तिको परिचालन उडान वा अर्को परीक्षण उडान हुनेछ भन्ने बारे नासा पनि मौन रहेको उल्लेख छ।

स्टारलाइनरको प्रगतिको बारेमा एक मात्र जानकारी सुरक्षा प्यानलको रिपोर्टबाट आएको बताइएको छ र नासाको एयरोस्पेस सेफ्टी एडभाइजरी प्यानल भने बोइङले गरेको प्रगतिसँग “सन्तुष्ट” भएको उल्लेख गरिएको छ।

बोइङको स्टारलाइनर क्रुड फ्लाइट टेस्ट बोर्डमा दुई अन्तरिक्ष यात्रीहरू सहित सुरु भएको थियो। अर्बिट (कक्षा) मा पुगेपछि, मुट्ठीभर स्टारलाइनरका थ्रस्टरहरू असफल हुन थालेको र हेलियम चुहावट देखिन थालेको उल्लेख गरिएको छ।

यो अन्ततः दुई चालक दल सदस्यहरू, सुनिता विलियम्स र बुच विल्मोरलाई आईएसएसमा डक गराउन पर्याप्त थियो। नासाले स्टारलाइनरलाई चालक दलको फिर्तीको लागि असुरक्षित पाएको भए तापनि स्टारलाइनरले भने जहाजमा चालक दलका साथ स्टेशन छोडेको थियो।

नासाको सुरक्षा प्यानलका सदस्य, पल हिलले सार्वजनिक बैठकमा नासा–बोइङ टोलीहरूले सीएफटीको उडानको क्रममा खराबीहरू बन्द गर्न थालेका बताए। स्टारलाइनरको चिन्ताको मुख्य कारण प्रोपल्सन सिस्टम इस्यु (समस्या)को समाधान हुन नसकेको र टोलीहरूले अझै पनि मूल कारण पत्ता लगाउन प्रयास गरिरहेका बताइएको छ।

बोइङले आफ्नो स्टारलाइनर कार्यक्रमबाट भोग्नु परेको ढिलाईको लामो लाइनमा यो अर्को मुद्दा हो। कार्यक्रमको पहिलो परीक्षण उडान कम्प्युटर समस्याहरूले ग्रस्त थियो जसले यसलाई आईएसएससँग डक गर्न असफल बनाएको थियो।

सर्भिस मोड्युलमा भल्भको समस्याका कारण यसको दोस्रो मानवरहित परीक्षण उडान महिनौंसम्म ढिलाई भएको थियो। अब, अन्तरिक्ष यानलाई यसको प्रोपल्सन प्रणालीमा काम गर्न आवश्यक देखिएको छ।

चालक दल सुरक्षित छन्; र, गत सेप्टेम्बरमा लन्च भएको क्रु–९ स्पेसएक्स ड्र्यागनमा उनीहरूका लागि ठाउँ बनाइएको छ। स्पेसएक्सको क्रु–१० को प्रक्षेपण पछि मार्चको अन्त्यसम्ममा चाँडै भन्दा चाँडै क्रु–९ फर्किने बताइएको छ र स्पेसएक्सले यसको ब्रान्ड न्यू क्रु ड्र्यागन निर्माण गर्न ढिलाइ गरेको कारणले गर्दा यसको ड्र्यागन बदल्नु परेको उल्लेख गरिएको छ।

स्पेसएक्सप्लोर्ड ले आफूसँग क्रु–१० पछि नासाको अर्को क्रुड मिशनको लागि ठोस चालक दल सूची र प्रक्षेपण मिति उपलब्ध नभएको उल्लेख गरेको छ। यद्यपि, यस वर्ष बोइङलाई प्रमाणित हुने सम्भावना कम भएको हुनाले यो सम्भवतः स्पेसएक्स क्रु–११ हुने बताइएको छ।

बोइङको अर्को प्रक्षेपण एक परिचालन मिशन हुने र यो सन् २०२६ को प्रारम्भमा हुने अपेक्षा गरिएको स्पेसएक्सप्लोर्डले उल्लेख गरेको छ।