चीनले २०२७ सम्ममा नेक्स्ट जेनेरेशन बेइदु स्याटेलाइट प्रक्षेपण गर्ने

काठमाडौं ।

चीनले २०३५ सम्म आफ्नै बेइडाउ पोजिसनिङ र नेभिगेसन प्रणालीलाई अगाडि बढाउन रणनीतिक योजना सार्वजनिक गरेको छ। यसले विश्वव्यापी प्रभाव पार्न सक्ने प्रविधि वृत्तको आकलन रहेको छ।

“बेइडाउ स्याटलाइट नेभिगेसन सिस्टम विकास योजना २०३५ अघि” अनुसार, चीनले २०२५ सम्ममा नयाँ पुस्ताको बेइडाउ प्रणालीका लागि प्रमुख प्रविधि अनुसन्धान पूरा गर्ने र २०२७ तिर तीनवटा परीक्षण स्याटलाइट प्रक्षेपण गर्ने योजना बनाएको छ।

नयाँ पुस्ताको बेइडाउ स्याटलाइट नेटवर्किङ २०२९ तिर सुरू हुने र २०३५ सम्ममा निर्माण कार्य पूरा हुने जनाइएको छ। हाल बेइडाउ प्रणालीमा ३० स्याटलाइटहरू समावेश छन्, जसले विश्वभर पोजिसनिङ, नेभिगेसन, र टाइमिङ सेवाहरू प्रदान गरिरहेका छन्।

यसमा २४ स्याटलाइटहरू प्रत्येक प्लेनमा आठवटा गरी मध्यम पृथ्वी कक्ष अर्थात् मिडियम अर्थ अर्बिटमा छन् र तीन-तीनवटा झुकेको भू-स्थिर कक्ष (इन्क्लाइन्ड जियोस्टेशनरी अर्बिट) र भू-स्थिर कक्ष (जियोस्टेशनरी अर्बिट) मा छन्।

नयाँ बेइडाउ प्रणालीले उच्च, मध्यम र तल्लो पृथ्वी कक्ष अर्थात् लो अर्थ अर्बिटमा रहेका स्याटलाइटहरूको प्रयोग गर्ने स्पेसन्युज डटकमले उल्लेख गरेको छ। यो प्रणालीले पृथ्वी र नजिकको अन्तरिक्षमा मिटरदेखि डेसिमिटर तहको उच्च-निशुल्क, वास्तविक-समय र अत्यन्त भरपर्दो नेभिगेसन, पोजिसनिङ, र टाइमिङ सेवा प्रदान गर्नेछ।

यसले पृथ्वीको सतहदेखि गहिरो अन्तरिक्षसम्मका प्रयोगकर्ता उपकरणहरूलाई समर्थन गर्नेछ र अन्य गैर-स्याटलाइट आधारित नेभिगेसन र टाइमिङ प्रविधिसँग समायोजन गर्नेछ।

बेइडाउ प्रणाली, अमेरिकी जीपीएस, युरोपेली र रुसका प्रणालीहरूजस्तै, गाडी चलाउन, हवाई उडानमा, समुद्री नेभिगेसन, उद्योग, कृषि, र वित्तीय क्षेत्रमा प्रयोग हुने मात्रै नभई, सैन्य प्रयोगहरू जस्तै, युनिटहरू, ड्रोनहरू र युद्धक्षेत्रमा नेभिगेसनमा पनि उपयोगी छ।

विशेषगरी, बेइडाउ प्रणालीलाई केही क्षेत्रहरूमा जीपीएस भन्दा उत्कृष्ट मानिएको छ। “नेशनल स्पेस-बेस्ड पोजिसनिङ, नेभिगेसन एन्ड टाइमिङ एड्भाइजरी बोर्ड (पीएनटीएबी)” का अनुसार जीपीएसको क्षमता हाल चीनको बेइडाउभन्दा “महत्त्वपूर्ण रूपमा कमजोर” छन्। बेइडाउले दुई-तर्फी सञ्चार र क्षेत्रीय सटीकताजस्ता अनौठा फाइदा प्रदान गर्दछ, तर जीपीएस अझै पनि विश्वव्यापी रूपमा प्रयोग र केही प्राविधिक मापदण्डहरूमा अग्रणी छ।

यसैबीच, अमेरिकी जीपीएस आधुनिकीकरण प्रयासहरू ढिलाइ र प्राविधिक चुनौतीहरूबाट प्रभावित भएका छन् भन्ने गभर्नमेन्ट अकाउन्टेबिलिटी अफिसको प्रतिवेदनले जनाएको छ।

स्पेसन्युज डटकमका अनुसार बेइडाउको नयाँ र सुधारिएको संस्करणले चीनलाई पोजिसनिङ, नेभिगेसन, र टाइमिङ (पीएनटी) क्षमताहरूमा अमेरिका र अन्य देशहरूलाई निकै पछाडि पार्न सक्छ।

यसले बेइडाउलाई सबैभन्दा रुचाइएको प्रणाली बनाउने, चीनको व्यावसायिक र आर्थिक प्रभाव विस्तार गर्ने, ग्लोबल पब्लिक गुड्सको प्रदायकको रूपमा चीनलाई उभ्याउने, र यसको सफ्ट पावर तथा सैन्य क्षमता सुदृढ गर्ने सम्भावना रहेको छ।

यो प्रयास चीनको स्पेस-ग्राउण्ड इन्टिग्रेटेड इन्फर्मेशन नेटवर्क नामक व्यापक राष्ट्रिय पहलसँग मेल खान्छ। उक

उक्त पहलले सञ्चार, रिमोट सेन्सिङ, नेभिगेसन, मौसम पूर्वानुमान, र अन्य उपग्रह सेवाहरूलाई एकीकृत प्रणालीमा मर्ज गर्ने उद्देश्य राखेको छ। पहलमा बेइडाउको एकीकरणले यसको उपयोगिता बढाउने र विश्वव्यापी उपग्रह संरचनामा यसको भूमिकालाई थप मजबुत बनाउने सम्भावना छ।

चीनले सञ्चारका लागि कम पृथ्वी कक्षमा कम्तीमा दुईवटा मेगाकन्ष्टलेसन बनाउने योजना बनाएको छ र यसको गाओफेन र याओगान प्रणालीहरूमार्फत कक्षमा रिमोट सेन्सिङ पूर्वाधार निर्माण गरिसकेको छ।

चीनले पहिलो बेइडाउ उपग्रह अक्टोबर २००० मा प्रक्षेपण गरेको थियो। सेप्टेम्बरमा लङ मार्च ३बी रकेटमार्फत अन्तिम दुईवटा ब्याकअप बेइडाउ-३ उपग्रह (कार्यक्रमअन्तर्गत ५९औं र ६०औं) प्रक्षेपण गरियो।