जब भयंकर ‘ब्ल्याक होल’ ले आफैं रहेको ग्यालेक्सीलाई बिस्तारै निलिरहेको दृश्य देखियो…

काठमाडौं ।

जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोपले हालै एउटा विशाल ब्ल्याकहोलले आफ्नै होस्ट ग्यालेक्सी आफैं रहेको तारामण्डल लाई निलिरहेको दृश्य देखेको खगोलविदहरुले बताएका छन्।

लगभग १२ अर्ब प्रकाश वर्ष पर जीएस १०५७८ अथात् पाब्लोज ग्यालेक्सीमा अवस्थित यो अति नै विशालकाय ब्ल्याक होल सूर्यको पिण्डभन्दा २०० अर्ब गुणा ठूलो रहेको लाइभसाइन्सले उल्लेख गरेको छ।

यसअघिका अवलोकनहरुले उक्त ब्ल्याक होलको होस्ट अर्थात् निर्माता पहिले नै मृत भइसकेको अर्थात् उसले अब नयाँ ताराहरु बनाउन नसक्ने पत्ता लगाएका थिए। यसअद्घिको टेलिस्कोपले यसको मुख्य कारण के हो भन्ने चाहिँ पत्ता लगाउन सकेको थिएन।

अब भने उक्त टेलिस्कोपले यो रहस्य सुल्झाइदिएको छ। पाब्लोज ग्यालेक्सी आफ्नै भयंकर ब्ल्याकहोलद्वारा निसासिएको अवस्थामा रहेको छ जसले उक्त ग्यालेक्सीले नयाँ तारा बनाउन सक्षम हुनुअगाडि नै त्यहाँबाट ग्याँस बाहिर पठाउने गरेको छ।

यसै कारण नै उक्त ग्यालेक्सी तारा बनाउन असक्षम अर्थात् मृत देखिएको हो। अनुसन्धाताहरुले आफूले पत्ता लगाएको यो रहस्य गत सेप्टेम्बर १६ तारिखका दिन नेचर एस्ट्रोनोमी नामक जर्नलमा प्रकाशन गरेका हुन्।

‘हामीले दोषी भेट्टायौं’, उक्त अध्ययनका सह प्रमुख लेखक तथा क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयका खगोलभौतिकविद् फ्रान्सेस्को डी युजेनियोले विज्ञप्तिमा भनेका छन्, ‘उक्त ब्ल्याक होलले नयाँ ताराहरु सिर्जना गर्नका लागि आवश्यक ‘ग्यालेक्सीको खाना’ कटौती गरेर यो ग्यालेक्सीलाई मारिरहेको र यसलाई काम गर्न नसक्ने अवस्थामा पुर्याइरहेको छ।’

अनुसन्धाताहरुले ‘राक्षस ब्ल्याकहोल’ को नाम दिएका यस्ता भयंकर ब्ल्याकहोलहरु सामान्यतया: ग्यालेकसीको केन्द्रमा बस्छन् र बेलाबेलामा आफ्ना वरीपरीबाट विभिन्न पदार्थहरु निल्छन् र तिनै पदार्थाहरुलाई प्रकाशको गतिमा हुत्याउने गर्छन्। यस प्रक्रियाले ग्यालेक्सीहरु कसरी बन्छन् भन्ने कुराको पृष्ठपोषण तयार गर्छन्।

यस अवलोकनले ती सिद्धान्तहरूलाई पुष्टि गर्छ जुनले ब्ल्याक होलहरुले आफ्नै आकाशगङ्गाहरूलाई रोक्न सक्छन् भन्ने सुझाव दिएका थिए। यसबाहेक ती सिद्धान्तहरूलाई गलत साबित गर्छ जसले ताराहरू बन्ने प्रक्रिया अन्त्य हुँदा आकाशगङ्गामा ठूलो र हिंसात्मक प्रभाव पर्छ भविष्यवाणी गरेको थिए।

“ब्ल्याक होलहरुको ग्यालेक्सीमा भयंकर प्रभाव रहेको हुन्छ र सम्भवत: तिनीहरुले तारा बन्ने प्रक्रियालाई रोक्दछन् भन्ने कुरा सामान्य हो भन्ने हामीलाई थाहा छ, तर जेम्स वेबले पत्ता नलगाउन्जेल हामीले यो कुरा यकिन गर्न सकेका थिएनौं,” अध्ययनका सह लेखक तथा क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयको प्रयोगात्मक खगोल भौतिकशास्त्रका प्राध्यापक रोबर्टो मायोलिनोले विज्ञप्तिमा भनेका छन्।