नासाले अन्तरिक्ष यान ठोक्काएर फर्काएको क्षुद्रग्रहको टुक्राहरु मंगल ग्रहतर्फ जाँदै

काठमाडौं ।

सेप्टेम्बर २०२२ मा एउटा क्षुद्रग्रहको मार्गलाई मोड्ने नासाको मिसन एक व्यापक सफलताका साथ सम्पन्न भएको थियो। तर यसले अब अन्य ग्रहमा असर पार्ने देखिएको छ।

नासाले डार्ट (DART) अन्तरिक्ष यानमार्फत ठक्कर दिँदा क्षुद्रग्रह डिमोर्फोसबाट निस्केको भग्नावशेषको नयाँ विश्लेषणले केही चट्टानहरू मंगल ग्रहसँग टक्कर खाने बाटोमा हुन सक्ने खुलासा गरेको छ।

यो अहिलेको लागि ठूलो कुरा जस्तो लाग्दैन, किनकि मंगल ग्रहमा चिन्ता गर्ने कोही छैन्। चालक दलका मिसनहरू योजनाअनुसार नियमितरुपमा मंगल ग्रहको कक्षमा अघि बढ्ने समयसम्म ती चट्टानहरू मंगल ग्रहको कक्षमा प्रवेश गर्नसक्ने र त्यसबेला कक्षमा मिल्दोजुल्दो हुनसक्नेछ।

तर, त्यहाँ केही हजार वर्षमा मंगल ग्रहमा केही नयाँ प्रभाव पार्ने क्रेटरहरू ती चट्टानी टुक्राहरुद्वारा हुन सक्छ।

डार्ट मिशन अवधारणात्मक रूपमा सरल थियो। डिमोर्फोस र डिडाइमोसले एक परिचित कक्षीय अवधिसंग एक बाइनरी क्षुद्रग्रहको जोडी प्रतिनिधित्व गर्दछन।

एउटा अन्तरिक्ष यानलाई सानो क्षुद्रग्रह, डिमोर्फोसमा प्रहार गरेर, र यसको कक्षमा भएका परिवर्तनहरू नाप्दै, नासाले हामीसँग पृथ्वीतर्फ खतरनाक प्रक्षेपणमा हुन सक्ने क्षुद्रग्रहको मार्गलाई विचलित गर्ने साधन उपलब्ध भएको बतायो। त्यसैले, आगामी समयमा मिशन योजना र कार्यान्वयन गर्न हामीसँग पर्याप्त समय छ भन्ने उल्लेख गर्यो।

साइन्सअलर्ट डटकमकाअनुसार, तर डिमोर्फोस कडा चट्टानको टुक्रा होइन। यो अपेक्षाकृत ढिलोरूपमा एकसाथ बाँधिएको एक ‘लचिलो फोहोरको थुप्रो’ क्षुद्रग्रहको रूपमा चिनिन्छ। नासाको अन्तरिक्षयान त्यसमा ठोक्किँदा क्षुद्रग्रहको चट्टान र धुलोको पूरै गुच्छा अन्तरिक्षमा उड्यो। त्यसबेला यो वास्तवमा, धेरै शानदार देखिन्थ्यो।

तर यसरी निस्केका चट्टानहरूको अवस्था के भयो? युरोपेली अन्तरिक्ष एजेन्सीका खगोलविद् मार्को फेनुची र इटालीको नेशनल इन्स्टिच्युट फर एस्ट्रोफिजिक्सका अल्बिनो कार्बोगनानीले रोयल एस्ट्रोनोमिकल सोसाइटीको मासिक सूचनामा हालै प्रकाशित एउटा पेपरमा यो कुराको खोजी गरेका छन्।

तिनीहरूको अनुसन्धान भविष्यमा २०,००० वर्षको प्रभाव इजेक्टको संख्यात्मक सिमुलेशनहरूमा केन्द्रित थियो। तिनीहरूले विशेष गरी हबल स्पेस टेलिस्कोपद्वारा ४ देखि ७ मिटर (१३ देखि २३ फिट) सम्मको आकारमा पहिचान गरिएका ३७ ओटा ढुङ्गाहरूमा ध्यान केन्द्रित गरे।

अनुसन्धानले पृथ्वी ठीक अवस्थामानै हुनेछ भन्ने थाहा पाउँदा तपाईलाई राहत मिल्नेछ। केही ढुङ्गाहरू नजिक आउँछन्, तर तिनीहरू खतरा उत्पन्न गर्न पर्याप्त नजिक पुग्न सक्दैनन्। तर चारओटा ढुङ्गाहरू मंगल ग्रहको यति नजिक जानेछन् कि तिनीहरू त्यसमा ठोक्किन् सक्नेछन्। दुई ओटा लगभग ६ हजार वर्षमा, र दुई ओटा लगभग १५ हजार वर्षमा पुग्न सक्ने अध्ययनमा भनिएको रिपोर्टले उल्लेख गरेको छ।

मंगल ग्रह पृथ्वी जस्तै राम्रो वायुमण्डलीय आवरणद्वारा सुरक्षित छैन। त्यसैले ती चट्टानहरू, जोडीको गणना अनुसार, एक टुक्राको रुपमा सिधा तल खस्नेछ, र यसले ३०० मिटर (९८४ फिट) का साना क्रेटरहरू बनाउनेछ।

मंगल ग्रह धेरै अन्तरिक्ष चट्टानहरू र क्रेटरहरूले ढाकिएको छ, त्यसैले अर्को केही हजार वर्षहरूमा केही नाटकीय घटना नभएसम्म, प्रभावहरूले वास्तवमा कसैको संसारलाई चकित पार्ने छैनन्।

तर खोजहरूले टोलीको अघिल्लो कामलाई समर्थन गर्दछ, जसले पत्ता लगायो कि विगतमा पृथ्वीमा ठोक्किएका केही उल्काहरू पृथ्वीको नजिकको वातावरणमा क्षुद्रग्रहको टक्करबाट उत्पन्न भएको हुन सक्छ।