नेपालको युवा जनसंख्या आईसीटी क्षेत्रको विकासका लागि बलियो आधार होः जीम हुवाङ्ग, सीईओ, ह्वावे नेपाल

काठमाडौं ।

ह्वावे नेपाल यसै साता हुन लागेको डिजिटल नेपाल कन्क्लेभ आयोजनामा मुख्य भुमिकामा रहेको छ भने टेलिकम तथा प्रविधि क्षेत्रको विशाल कम्पनीले सोही अवसर पारेर मोबाइल नेपाल कंग्रेस(एमएनसी) पनि आयोजना गरिरहेको छ।

विश्वभर सूचना प्रविधिको अनुसन्धान र विकासमा युवाहरुलाई अग्रसर हुन उत्प्रेरित गरिरहेको कम्पनीले नेपाली युवाहरुलाई विभिन्न तालिम र अवसर प्रदान गरिरहेको छ।

डिजिटल नेपाल कन्क्लेभ र एमएनसीको अवसर पारेर ह्वावेले नेपालको सूचना प्रविधिको विकास र बिस्तारमा खेलेको भूमिका लगायतका विषयमा दूरसञ्चार र आईसीटी डोमेनमा मार्केटिङ, सलुसन, र ग्राहक लाइन जस्ता क्षेत्रमा अनुभवी तथा ह्वावे टेक्नोलोजीज नेपाल कम्पनी प्रालिका नवनियुक्त प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) जीम हुवाङ्गसँग टेक्नोलोजीखबरले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश।

तपाईँको विचारमा नेपालमा सञ्चार तथा सूचना प्रविधि (आईसीटी) विकासको वर्तमान अवस्था कस्तो छ?

पूरै देशलाई विचार गर्दा ८० प्रतिशत जनसङ्ख्याले मात्र मोबाइल नेटवर्क कभरेज पाउँछन्। यो नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरण (एनटीए) ले नेपालको ९५% जनसंख्यालाई मोबाइल नेटवर्क कभरेज सुनिश्चित गर्ने लक्ष्यभन्दा निकै कम हो। अर्कोतर्फ, हामीले प्रयोगकर्ताहरूको इन्टरनेट गति अनुभव सुधार गर्न काम गर्न आवश्यक छ।

नेपाल डिजिटलाइजेसनसँगै विकासको दिशामा तीव्र गतिमा अघि बढिरहेको छ। देशमा मोबाइल पहुँच बढेर ७२ प्रतिशत पुगेको छ, र घरेलु ब्रोडब्यान्ड प्रवेश ३६ प्रतिशत पुगेको छ। यी साँच्चै धेरै आशाजनक संख्याहरू हुन्। हामीले हालैका २-३ वर्षमा आईएसपीका प्रयोगकर्ताहरूको बढ्दो संख्या पनि देख्न सक्छौं।

साथै, विभिन्न कम्पनीहरूले विविध मोबाइल एपहरू ल्याइरहेका छन्। उदाहरणका लागि, मोबाइल वित्तीय सेवा क्षेत्रमा, हामीसँग इसेवा, फोनपे, खल्ती, आइएमई पे आदि जस्ता एपहरू छन्। यी र यस्ता प्रकारका डिजिटल सेवाहरूले मानिसहरूलाई थप लचकताका साथ अगाडि बढाईरहेका छन्। र मानिसहरूले यी धेरै महत्त्वपूर्ण, मूल्यवान, र सुविधाजनक सेवा खोजिरहेका छन्। यसको अर्थ नेपाल आईसीटीको विकाससँगै जनताको जीवन सहज बनाउने सहि बाटोमा अग्रसर छ।

तर, दक्षिण एसिया वा विश्वका अन्य देशलाई हेर्दा नेपालले थप केही क्षेत्रमा ध्यान दिन जरुरी छ। सबैभन्दा पहिले, हामीले धेरै भन्दा धेरै मानिसहरूलाई जोड्ने काम गर्न आवश्यक छ। पूरै देशलाई विचार गर्दा ८० प्रतिशत जनसङ्ख्याले मात्र मोबाइल नेटवर्क कभरेज पाउँछन्। यो नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरण (एनटीए) ले नेपालको ९५% जनसंख्यालाई मोबाइल नेटवर्क कभरेज सुनिश्चित गर्ने लक्ष्यभन्दा निकै कम हो। अर्कोतर्फ, हामीले प्रयोगकर्ताहरूको इन्टरनेट गति अनुभव सुधार गर्न काम गर्न आवश्यक छ। ओक्लाले भर्खरै गति परीक्षण रिपोर्ट प्रकाशित गरेको छ। रिपोर्टमा इन्टरनेट स्पीड १२.९ एमबीपीएस रहेको बताइएको छ। यो विश्वव्यापी र क्षेत्रीय औसत भन्दा धेरै कम हो। यसको एउटा कारण यो देशमा फोरजीको पहुँच अझै ४९ प्रतिशत मात्रै रहेको छ। तसर्थ, हामीले ४जी कनेक्टिभिटीका साथ थप मानिसहरूलाई जोड्नको लागि वास्तवमै काम गर्न आवश्यक छ।

मोबाइल नेपाल कंग्रेस र डिजिटल नेपाल कन्क्लेभ २०२३ ले डिजिटल नेपालतर्फको यात्रालाई तिब्रता दिनको लागि देशमा सान्दर्भिक र व्यवसायिक रूपमा व्यवहारिक छलफलमा विश्वव्यापी आविष्कार र समाधानहरू ल्याउने ह्वावेको विश्वास छ।

हामीलाई थाहा छ ह्वावेले यो हप्ता डिजिटल नेपाल कन्क्लेभ ल्याउँदैछ। ह्वावे किन यो कार्यक्रममा सामेल भयो ?

हो, ह्वावेले यस हप्ता डिजिटल नेपाल कन्क्लेभ २०२३ ल्याउनका लागि आईसीटी फाउन्डेसन नेपाल (आईएफएन) सँग साझेदारी गरेको छ।
ह्वावे नेपालको भिजन भनेको आईसीटी प्रविधि र प्रतिभाहरू मार्फत “डिजिटल नेपाल”लाई सक्षम पार्नु हो। डिजिटल नेपालको परिकल्पना पक्कै पनि सबै दलको साझा प्रयास हो। यदि हामी आईसीटीको विकास गर्न चाहन्छौं र यो विश्वव्यापी रूपमा भइरहेकोअनुसार त्यसलाई लिएर अघि बढ्न चाहन्छौं भने नेपालका सबै पक्षहरूहरुले ठोस लक्ष्य र विकास योजनाका साथ काम गर्नुपर्छ।

ह्वावेले डिजिटल नेपाल कन्क्लेभजस्ता इभेन्टहरूले साझा उपलब्धिको लागि साझा एजेन्डा र समझदारी निर्माण गर्न मद्दत गर्छ र सबैलाई थप योगदान दिन मद्दत गर्ने विश्वास गर्दछ। अर्कोतर्फ, आईएफएनले विगत केही वर्षदेखि यस किसिमको कार्यक्रम आयोजना गर्दै आएको छ र त्यस्ता प्रबन्धमा सरोकारवालाहरुको सहभागिता र सहभागिता पहिले देखि नै देखाएको छ। उनीहरु अनुभवी पनि छन्।

यसै अवसर पारेर तपाईँहरुले मोबाइल नेपाल कंग्रेस पनि आयोजना गर्दै हुनुहुन्छ होईन् र ?

डिजिटल नेपाल कन्क्लेभ २०२३ बाहेक, ह्वावेले उद्यम, दूरसञ्चार र आईसीटी कम्पनीहरूलाई फाइदा पुग्ने अत्याधुनिक प्रविधिहरू र समाधानहरूले आफ्नो प्याभिलियनलाई सुसज्जित गरेर मोबाइल नेपाल कंग्रेस (एमएनसी) सोही स्थानमा आयोजना गर्नेछ। ह्वावेले गीगाभर्स इनिसिएटिभ (Gigaverse Initiative), अल्ट्रा अटोमेसन स्पिडअप (Ultra-automation Speed Up), इन्टेलिजेन्ट कम्प्युटिङ्ग एण्ड नेटवर्क (Intelligent Computing & Network) लाई सेवाको रूपमा, डिफरेन्सिएटेड एक्सपेक्टेसन अन डिमान्ड (Differentiated Expectation on Demand), र एमएनसीको लागि वातावरणीय, सामाजिक, र शासन विषयक विषयवस्तुको रूपमा तय गरेको छ। मोबाइल नेपाल कंग्रेस र डिजिटल नेपाल कन्क्लेभ २०२३ ले डिजिटल नेपालतर्फको यात्रालाई तिब्रता दिनको लागि देशमा सान्दर्भिक र व्यवसायिक रूपमा व्यवहारिक छलफलमा विश्वव्यापी आविष्कार र समाधानहरू ल्याउने ह्वावेको विश्वास छ।

त्यसोभए यस कार्यक्रमले सहभागीहरु र आईसीटी उद्योगलाई के फाइदा पुर्याउँछ ?

ह्वावे एमएनसी-डिजिटल नेपाल कन्क्लेभ २०२३ सबै सम्बन्धित नीति निर्माता, सरोकारवाला, विज्ञ र योगदानकर्ताहरूलाई ‘डिजिटल नेपाल’ को दृष्टिमा समावेश गर्ने पहल हो। फोरजीको विस्तार, फाइभजीको तयारी, क्लाउड र एआई, र स्वचालन (अटोमेसन) जस्ता विषयहरू यहाँ छलफल गरिनेछ, जहाँ धेरै कम्पनीहरूले आईसीटी डोमेनमा विविध समाधानहरू ल्याउनेछन्।

नवीनतम प्रविधिहरू जान्न र प्रवृत्ति र अवसरहरू बुझ्नका लागि यो उपयुक्त अवसर हो। आईसीटी उद्योग कसरी अगाडि बढ्नुपर्छ र यसले लिनुपर्ने मुख्य कार्य बिन्दुहरूका बारेमा पनि विशेषज्ञहरूले आफ्नो राय र अनुभव साझा गर्न सक्छन्।

यस प्रकारको नयाँ बुझाईको साथ, उद्योगले नयाँ समाधानहरू अपनाउन सक्छ जुन उनीहरूका लागि धेरै उपयोगी छन्।

आईसीटी क्षेत्रको विकासमा नेपालको सम्भावना कस्तो देख्नुहुन्छ ?

यो युवा प्रविधि-ज्ञानयुक्त पुस्ता डिजिटल प्रविधिहरूलाई पूर्णरूपमा अपनाउन उत्सुक छ। यो जनसांख्यिकीय लाभले आईसीटी क्षेत्रको विकासको लागि बलियो आधार प्रदान गर्दछ किनकि यसले प्रतिभाशाली व्यक्तिहरूको समूहलाई बढावा दिन्छ जसले नवीनता, उद्यमशीलता, प्रविधि-संचालित पहलहरूमा योगदान गर्न सक्छ।

नेपालमा आईसीटी क्षेत्रको विकासको सम्भावना महत्त्वपूर्ण छ र यसले देशको आर्थिक वृद्धिको लागि ठूलो प्रतिबद्धता राख्छ। समयसँगै नेपालले सूचना तथा सञ्चार प्रविधिको क्षेत्रमा प्रगति गरेको छ र यो क्षेत्र अझै विस्तार हुँदै गएको छ। केही तथ्याङ्कहरू खोज्दा नेपालमा बढ्दो इन्टरनेटको पहुँच देख्न सकिन्छ। त्यसैगरी, नेपालले कुल ४२.७८ मिलियन सेलुलर मोबाइल कनेक्सनहरुका साथ मोबाइल कनेक्सनमा वृद्धि भएको देखेको छ, र यदि हामीले नेपालको जनसंख्याको औसत उमेरलाई २४.३ वर्ष हेर्दा यसले नेपाललाई धेरै युवा देश बनाउँछ।

नेपाल एक युवा देश भएकोले त्यहाँ उद्यमशीलताको लहर छ जहाँ अधिकांश उद्यमीहरूले इन्टरनेटमा व्यवसाय निर्माण गर्न खोजिरहेका छन्। यो १२.६० मिलियन सोशल मिडिया प्रयोगकर्ताहरूको घर हो। यो युवा प्रविधि-ज्ञानयुक्त पुस्ता डिजिटल प्रविधिहरूलाई पूर्णरूपमा अपनाउन उत्सुक छ। यो जनसांख्यिकीय लाभले आईसीटी क्षेत्रको विकासको लागि बलियो आधार प्रदान गर्दछ किनकि यसले प्रतिभाशाली व्यक्तिहरूको समूहलाई बढावा दिन्छ जसले नवीनता, उद्यमशीलता, प्रविधि-संचालित पहलहरूमा योगदान गर्न सक्छ। साथै नेपालमा सूचना सञ्चार प्रविधिको बजेटलाई हेर्दा यो आर्थिक वर्ष ८ अर्ब ७१ करोड रुपैयाँ विनियोजन रहेको छ। यसरी हेर्दा नेपाल सरकारले आईसीटी क्षेत्रको महत्वलाई बुझेको छ, जसले स्टार्टअप कम्पनीहरूलाई थप उकालो लाग्नका लागि थप अनुकूल वातावरणमा प्रकाश प्रदान गर्दछ।

स्थानीय आईसीटी विकासका लागि ह्वावेको अद्वितीय कार्यको मूल्यांकन कसरी गर्नुहुन्छ ?

हामी हाम्रा हरेक ग्राहकहरू, साझेदारहरूसँग धेरै नजिकबाट काम गर्छौं र यसले गर्दा हामीले आवश्यकताहरू बुझ्न सक्छौं, प्रक्रियालाई मार्गदर्शन गर्न सक्छौं र सहयोगी उपलब्धिको लागि सँगसँगै काम गर्न सक्छौं।

ह्वावेले आफूलाई केही मूल्यहरू सहित विकसित गरेको छ जसले ह्वावेलाई धेरै अद्वितीय बनाउँछ। पहिलो कुरा अभिनव (इन्नोभेटिभ) हुनु हो। हामी आईसीटी र टेलिकम कम्पनी भएकाले हामीले अनुसन्धान र विकासलाई धेरै महत्त्व दिन्छौं जसले हामीलाई एक नवीन प्रविधि र समाधान बन्न अनुमति दिन्छ। प्रत्येक वर्ष हामी हाम्रो राजस्वको एक महत्त्वपूर्ण भाग अनुसन्धान र विकासमा खर्च गर्छौं। उदाहरणका लागि, सन् २०२२ मा हामीले अनुसन्धान र विकासमा लगभग २३.२ बिलियन अमेरिकी डलर खर्च गरेका छौं। र ह्वावेमा एक लाख भन्दा बढी मानिसहरू यस अनुसन्धान र विकास खण्डमा काम गरिरहेका छन्। यसको नतिजा स्वरूप, हामीसँग लगभग १ लाख २० हजार आफ्नै पेटेन्टहरू छन्। त्यसैले हामी उद्योगलाई अत्याधुनिक प्रविधि उपलब्ध गराउने क्षमतामा छौं।

दोस्रो महत्त्वपूर्ण कुरा हाम्रो ग्राहक केन्द्रित दृष्टिकोण हो। यो एक प्रमुख मूल्य हो जसले हामीलाई नेपाल र अन्य सबै ठाउँमा आईसीटी परिवारको जिम्मेवार र योगदानकर्ता सदस्य बनाउँछ। हामी हाम्रा हरेक ग्राहकहरू, साझेदारहरूसँग धेरै नजिकबाट काम गर्छौं र यसले गर्दा हामीले आवश्यकताहरू बुझ्न सक्छौं, प्रक्रियालाई मार्गदर्शन गर्न सक्छौं र सहयोगी उपलब्धिको लागि सँगसँगै काम गर्न सक्छौं।

तेस्रो स्थानीय प्रतिभाहरूलाई सुसज्जित गर्ने ह्वावेको महत्वाकांक्षा हो। ह्वावेसँग ३५ वर्षभन्दा बढीको अनुभव छ। अब हामी १७० भन्दा बढी देश र क्षेत्रमा काम गर्दैछौं। हाम्रो ज्ञान र अनुभव युवाहरूको लागि धेरै व्यावहारिक र धेरै मूल्यवान छ। हामी तिनीहरूलाई उन्नत आईसीटी ज्ञान, नेतृत्व कौशल आदि हासिल गर्नका लागि मद्दत गर्न तिनीहरूलाई सुसज्जित गर्ने काम गर्दैछौं। किनभने तिनीहरू भविष्यका लागि आशा हुन्। जतिबेला, हामी आईसीटी विकासको बारेमा कुरा गरिरहँदा तिनीहरू(युवाहरु) धेरै दक्ष हुनुपर्छ।

केही सर्वेक्षणले सन् २०३० सम्ममा ४७ मिलियन आईसीटी श्रमिकको अभाव हुने र वार्षिक अवसर लागत ४.२३८ ट्रिलियन अमेरिकी डलर हुने बताएको छ। दक्षिण एसियाका देशहरूले आफ्नो युवा पुस्तालाई आईसीटी क्षेत्रमा समृद्ध बनाउनुपर्छ। त्यही लक्ष्यका साथ हामीले नेपालमा उनीहरुका लागि विभिन्न कार्यक्रम गर्दै आएका छौं।

यी सबैले ह्वावेलाई धेरै अद्वितीय बनाउने र साथै आईसीटी उद्योगका लागि जिम्मेवार बनाउँछ।