ह्वाट्सएपलाई ‘पेगासस’ स्पाइवेयर विरुद्ध मुद्दा चलाउन अमेरिकी सर्वोच्च अदालतको अनुमति

काठमाडौं ।

अमेरिकी सर्वोच्च अदालतले सोमबार मेटा प्लेटफर्म इंकको ह्वाट्सएपलाई इजरायलको एनएसओ समूहले पत्रकार, मानवअधिकार कार्यकर्ता र असन्तुष्टहरू सहित १,४०० व्यक्तिहरूको निगरानी गर्न अनुमति दिने जासूस सफ्टवेयर स्थापना गर्न व्हाट्सएप मेसेजिंग एपमा बगको दूरुपयोग गरेको आरोप लगाउँदै मुद्दा चलाउन अनुमति दिएको छ।

न्यायाधीशहरूले मुद्दा अगाडि बढ्न सक्ने तल्लो अदालतको निर्णयको एनएसओको अपीललाई खारेज गरे। एनएसओले तर्क गरेअनुसार यो मुद्दाबाट मुक्त छ किनकि यसले “पेगासस” स्पाइवेयर स्थापना गर्दा अज्ञात विदेशी सरकारहरूको एजेन्टको रूपमा काम गरिरहेको थियो।

राष्ट्रपति जो बाइडेनको प्रशासनले न्यायधिशहरूलाई एनएसओको अपील अस्वीकार गर्न आग्रह गरेको थियो। जसमा अमेरिकी राज्य विभागले पहिले कहिल्यै विदेशी राज्यको एजेन्टको रूपमा काम गर्ने निजी संस्थालाई प्रतिरक्षाको हकको रूपमा मान्यता नदिएको उल्लेख गरिएको रोयटर्सले रिपोर्ट गरेको छ।

मेटा, ह्वाट्सएप र फेसबुक दुबैको मूल कम्पनीले एक विज्ञप्तिमा एनएसओको “निराधार” अपीललाई खारेज गर्ने अदालतको कदमलाई स्वागत गरेको छ।

“एनएसको स्पाइवेयरले मानव अधिकार कार्यकर्ता, पत्रकार र सरकारी अधिकारीहरूलाई लक्षित गरी साइबर आक्रमणहरू सक्षम पारेको छ,” मेटाले भन्यो, “हामी दृढतापूर्वक विश्वास गर्छौं कि तिनीहरूको अपरेसनले अमेरिकी कानूनको उल्लङ्घन गर्छ र उनीहरूलाई तिनीहरूको गैरकानूनी कार्यहरूको लागि जवाफदेही बनाइनुपर्छ।”

सन् २०१९ मा ह्वाट्सएपले एनएसओलाई निषेधाज्ञा र क्षतिपूर्तिको लागि मुद्दा दायर गर्यो। यसले पीडितहरूको मोबाइल उपकरणहरूमा पेगासस सफ्टवेयर स्थापना गर्न ६ महिना अघि अनुमति बिना नै व्हाट्सएप सर्भरहरूमा पहुँच गरेको आरोप लगायो।

एनएसओले तर्क गर्दै पेगाससले कानून प्रवर्तन र खुफिया एजेन्सीहरूलाई अपराधसँग लड्न र राष्ट्रिय सुरक्षाको रक्षा गर्न मद्दत गर्ने बताएको छ र यसको टेक्नोलोजी आतंकवादी, पेडोफाइल र कठोर अपराधीहरूलाई समात्न मद्दत गर्ने उद्देश्यले बनाईएको हो।

अदालतका कागजातहरूका अनुसार, पेगासस ट्र्याकिङ सफ्टवेयर प्रयोग गरेर गोप्य रूपमा तिनीहरूको स्मार्टफोनहरू निगरानी उपकरणको रूपमा प्रयोग गर्दै १४ सय ह्वाट्सएप प्रयोगकर्ताहरूको खाताहरूमा पहुँच गरिएको थियो।

सन् २०२१ मा पेरिसस्थित गैर-लाभकारी पत्रकारिता समूह फोर्बिडन स्टोरीजको नेतृत्वमा १७ मिडिया संस्थाहरूद्वारा प्रकाशित गरिएको विश्वव्यापी स्तर अनुसन्धानले पत्रकार, सरकारी अधिकारी र मानवअधिकार कार्यकर्ताहरूको स्मार्टफोन ह्याक गर्ने प्रयास र सफल ह्याकमा स्पाइवेयर प्रयोग भएको पत्ता लगाएको थियो।

अमेरिकी सरकारले नोभेम्बर २०२१ मा एनएसओलाई कालोसूचीमा राखेको थियो।

एनएसओलाई आईफोन निर्माता एप्पल इंकद्वारा पनि मुद्दा दायर गरिएको छ।

स्मरण रहोस् भारत सरकारले समेत भारतका लागि तत्कालिन नेपाली राजदूतको आईफोन ह्याक गर्न पेगासस प्रयोग गरेको एक रिपोर्टमा दाबी गरिएको थियो।