Technology Khabar १ असार २०७९, बुधबार
काठमाडौं ।
हाम्रो सूर्यमा घट्ने घटनाहरूले वैज्ञानिकहरूमा चासो जगाउँछन्। संसारभरका वैज्ञानिकहरूले सूर्यको गतिमा नजर राख्छन्। एकपटक फेरि वैज्ञानिकहरूले सौर्य फ्लेयर देखेका छन्।
रिपोर्टहरूका अनुसार, सोमबार विष्फोट भएपछि लामो समयसम्म सूर्य चम्केको थियो, जसको तस्बिर दुई सोलर एयरक्राफ्टले खिचेका थिए। यसको भिडियो पनि सार्वजनिक भएको छ।
यस क्रममा करिब ३ घण्टासम्म अन्तरिक्षमा सौर्य विकिरण निस्कियो। अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाको सोलार डाइनामिक्स अब्जर्भेटरी (एसडीओ) ले यसलाई अवलोकन गरेको हो। यो वेधशालाले सन् २०१० देखि सूर्यको अध्ययन गर्दै आएको छ ।
स्पेस डट कमले आफ्नो रिपोर्टमा यो सोलर फ्लेयर एम ३.४ को रूपमा दर्ता भएको जनाएको छ।
यो सौर्य विस्फोटलाई ‘मध्यम’ वर्गमा राखिएको छ। यसले एसिया-प्रशान्त क्षेत्रमा अस्थायी रेडियो ब्ल्याकआउट गराउन सक्ने सम्भावना भए पनि त्यसो हुन भने पाएन।
उल्लेखनीय रूपमा, सौर्य फ्लेयरहरूलाई सी, एम र एक्स गरी तीन वर्गहरूमा विभाजन गरिएको छ। तीमध्ये सी श्रेणीका सौर्य फ्लेयरहरू सबैभन्दा कमजोर र एक्स श्रेणीका सौर्य फ्लेयरहरू सबैभन्दा शक्तिशाली मानिन्छन्।
LONG-DURATION SOLAR FLARE: Growing sunspot AR3032 exploded on June 13th (0407 UT), producing an M3-class solar flare that lasted more than 3 hours. NASA's Solar Dynamics Observatory recorded the slow-motion blast: pic.twitter.com/vsDvU8CyBe
— TeX (@Tex369X) June 13, 2022
यो सोलर फ्लेयर कोरोनल मास इजेक्शन (सीएमई) सँग पनि जोडिएको बताइएको छ। कोरोनल मास इजेक्शनहरू सौर्य प्लाज्माका ठूला बादलहरू हुन्।
सौर्य विस्फोटपछि यी बादलहरू अन्तरिक्षमा सूर्यको चुम्बकीय क्षेत्रमा फैलिन्छन्। अन्तरिक्षमा तिनीहरूको परिक्रमाका कारण तिनीहरू विस्तार हुन्छन् र अक्सर तिनीहरू लाखौं माइलको दूरीमा पुग्छन्।
कहिलेकाहीँ तिनीहरू ग्रहहरूको चुम्बकीय क्षेत्रसँग टकराउँछन्। जब तिनिहरूको दिशा पृथ्वीतर्फ हुन्छ तब तिनिहरूले भू-चुम्बकीय गडबडी निम्त्याउन सक्छन्।
यसका कारण स्याटेलाइटमा सर्ट सर्किट हुन सक्छ र पावर ग्रिड प्रभावित हुन सक्छ। यदि तिनीहरूको प्रभाव उच्च छ भने तिनीहरूले पृथ्वीको कक्षमा अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई पनि जोखिममा पार्न सक्छन्।
यो दृश्य कब्जा गर्ने दुई अन्तरिक्ष यानहरू सूर्यबाट विभिन्न दूरीमा उपस्थित थिए। यीमध्ये सोहो नामको अन्तरिक्ष यानले लागरेन्ज १ मा सूर्यको परिक्रमा गर्छ जुन अन्तरिक्षमा गुरुत्वाकर्षण स्थिर बिन्दु हो र हाम्रो सूर्यको दिशामा पृथ्वीबाट लगभग १५ लाख किलोमिटरमा पर्दछ।
सोलर फ्लेयरलाई सरल भाषामा बुझ्ने हो भने जब सूर्यको चुम्बकीय उर्जा निस्कन्छ तब त्यसबाट निस्कने प्रकाश र कणबाट सौर्य फ्लेयरहरू बन्छन्।
यी ज्वालाहरू हाम्रो सौर्यमण्डलमा सबैभन्दा शक्तिशाली विस्फोटहरू हुन्। यीनीहरुले अर्बौं हाइड्रोजन बमको तुलनामा ऊर्जा जारी गर्छन्।
तिनीहरूमा उपस्थित ऊर्जावान कणहरू प्रकाशको गतिमा यात्रा गर्छन् र कोरोनल मास इजेक्शन पनि हुन्छन्।
पछिल्लो समय यस्ता धेरै घटना वैज्ञानिकहरुले रेकर्ड गरेका छन्। यद्यपि यसमा अचम्मको कुरा केही छैन। हाम्रो सूर्यको ११ वर्षको एक्टिभिटी साइकल छ, जुन २०२५ सम्म आफ्नो चरम सीमामा पुग्न सक्छ।
प्रकाशित: १ असार २०७९, बुधबार