नेपाली राजदूत समेतको स्मार्टफोन जासुसी गर्ने पेगासस स्पाइवेयर भारतले रक्षा सम्झौतामा किनेको खुलासा

काठमाडौं ।

छिमेकी देश भारतले सन् २०१७ मा इजरायली कम्पनी एनएसओ ग्रुपबाट स्पाइ सफ्टवेयर पेगासस किनेको खुलासा भएको छ। यो सफ्टवेयर पाँच वर्षअघि भएको २ अर्ब डलरको रक्षा सम्झौतामा भारत सरकारले किनेको थियो।

यस रक्षा सम्झौतामा भारतले मिसाइल प्रणाली र केही हतियार पनि किनेको थियो। अमेरिकी पत्रिका न्यूयोर्क टाइम्सको रिपोर्टमा यो खुलासा भएको हो।

यद्यपि, मोदी सरकारले पेगासस जासूसी सफ्टवेयरको प्रयोगलाई निरन्तर अस्वीकार गर्दै आएको छ। भारत र इजरायलले कहिल्यै पनि पेगासससँग सम्झौता गरेको स्वीकार गरेका छैनन्।

स्मरणरहोस् सो स्पाइवेयरमा भारतका लागि नेपाली राजदूतको आईफोन समेत जासूसीको निशानामा परेको थियो।

एक वर्ष लामो अनुसन्धानपछि अमेरिकी अनुसन्धान एजेन्सी फेडरल ब्युरो अफ इन्भेस्टिगेशन (एफबीआई) ले पनि यो सफ्टवेयर किनेको अखबारले जनाएको छ। एफबीआईले घरेलुको निगरानीको लागि वर्षौंसम्म यसको परीक्षण गर्यो, तर गत वर्ष यसलाई प्रयोग नगर्ने निर्णय गर्यो।

संसारभरि प्रयोग गरिएको स्पाइवेयर

न्यूयोर्क टाइम्सको रिपोर्टले यो स्पाइवेयर संसारभर कसरी प्रयोग गरियो भनेर वर्णन गर्दछ। मेक्सिको सरकारले यसलाई पत्रकार र विपक्षीहरू विरुद्ध प्रयोग गर्यो, जबकि साउदीहरूले यसलाई पत्रकार जमाल खशोग्गी र शाही परिवारको आलोचना गर्ने उनका सहयोगीहरू विरुद्ध प्रयोग गर्यो।

इजरायली रक्षा मन्त्रालयले पोल्याण्ड, हंगेरी र भारत जस्ता धेरै देशहरूमा पेगासस प्रयोग गर्न स्वीकृति दिएको रिपोर्टमा उल्लेख छ।

सो रिपोर्टको आधारमा आएको  दैनिक भाष्कर अनलाइन संस्करणको समाचारअनुसार जुलाई २०१७ मा, नरेन्द्र मोदी इजरायल भ्रमण गर्ने पहिलो भारतीय प्रधानमन्त्री बनेका थिए। उनको सन्देश स्पष्ट थियो- ‘भारतले प्यालेस्टाइनमा आफ्नो अडान परिवर्तन गर्दैछ र इजरायलसँग मित्रता बढाउँदैछ।’ बेन्जामिन नेतान्याहु त्यतिबेला इजरायलका प्रधानमन्त्री थिए । यस क्रममा दुवै देशले करिब १५ हजार करोडको हतियार र इन्टेलिजेन्स गियरको सम्झौता गरेका थिए।

सम्झौतामा मिसाइल प्रणालीसँगै पेगासस पनि समावेश थियो। केही महिना पछि, नेतान्याहुले भारतको भ्रमण गरे र जुन २०१९ मा, भारतले संयुक्त राष्ट्रको आर्थिक र सामाजिक परिषदमा इजरायलको पक्षमा मतदान गर्यो। प्यालेस्टिनी मानवअधिकार संगठनलाई पर्यवेक्षकको हैसियत दिने विपक्षमा मतदान गरेको थियो।

पेगासस २०१९ मा एफबीआई भवनमा इन्स्टल

जुन २०१९ मा, तीन इजरायली कम्प्युटर इन्जिनियरहरू न्यू जर्सीमा एफबीआईको कार्यालयमा आइपुगे। एउटा कोठामा, उनीहरुले दर्जनौं कम्प्युटर सर्भरहरू अनप्याक गरे र तिनीहरूलाई र्याकहरूमा भण्डार गरे। त्यसपछि इन्जिनियरहरूले हर्जलिया, तेल अभीभमा रहेको एनएसओ समूहको मुख्यालयमा आफ्ना मालिकलाई धेरै कलहरू गरे र परीक्षण गर्न थाले। एफबीआईले एनएसओको मुख्य जासूसी टूल पेगाससको एउटा संस्करण किनेको थियो।

लगभग एक दशकदेखि, इजरायली फर्मले आफ्नो निगरानी सफ्टवेयर सदस्यताको आधारमा कानून लागू गराउने र विश्वभरका गुप्तचर निकायहरूलाई बेच्दै आएको थियो। यो सफ्टवेयरले गर्न सक्ने काम अरु कसैले गर्न नसक्ने कम्पनीको दाबी छ। यसमार्फत कुनै पनि आईफोन वा एन्ड्रोइड स्मार्टफोनको इन्क्रिप्टेड कम्युनिकेशन क्र्याक गर्न सकिन्छ। अमेरिकाले धेरै वर्षको परीक्षण पछि पेगासस प्रयोग गर्न बन्द गर्ने निर्णय गर्यो।

यो बारेमा जुलाई २०२१ मा पर्दाफास भएको थियो जतिबेला मिडिया समूहहरूको एक विश्वव्यापी समूहले जुलाई २०२१ मा विश्वभरका धेरै सरकारले विपक्षी र पत्रकारहरूको जासुसी गर्न स्पाइवेयर प्रयोग गरेको खुलासा गरेको थियो। भारतमा जासुसी गर्नेहरूमा कांग्रेस नेता राहुल गान्धी, राजनीतिक रणनीतिकार प्रशान्त किशोर, तत्कालीन निर्वाचन आयुक्त अशोक लवासासहित ४० भन्दा बढी पत्रकार थिए।

यसका साथै भारतीय सरकारले तत्कालिन नेपाली राजदूत निलाम्बर आचार्यको आईफोन समेत सो सफ्टवेयरमार्फत जासूसी गरेको खुलासा भएको थियो। त्यसबेला मिडियाहरुले सो जानकारी बाहिर ल्याएका थिए।

सम्बन्धित समाचार-

पेगासस स्पाइवेयरबाट भारतका लागि नेपाली राजदूतको स्मार्टफोनको पनि जासुसी !

भारतमा सो स्पाईवेयर बारेमा अनुसन्धान गर्न र सरकारले स्पष्ट पार्नुपर्ने आवाज विपक्षी पार्टीले उठाएको भारतीय मिडियाहरुले जनाएका छन्।

विपक्षी कांग्रेस आईले सरकारले संसद र सर्वोच्च अदालतलाई धोका दिएको, लोकतन्त्र अपहरण र देशद्रोह गरेको आरोप लगाएको छ।