फ्रडबाट बच्न यस्ता छन् डेबिट कार्ड तथा क्रेडिट कार्ड सुरक्षित गर्ने उपायहरु

काठमाडौं ।

कोरोना भाइरसको महामारीले गर्दा डिजिटल भुक्तानी हालसालै बढेको छ, विशेष गरी भिडभाडमा जानुको साटो व्यक्तिहरु प्राय डिजिटल लेनदेन गर्छन्। डिजिटल कारोबारसँगै, ठगीको घटनाहरु पनि बढिरहेको छ। यस्तो अवस्थामा तपाईको डेबिट कार्ड तथा क्रेडिट कार्डको डाटा सुरक्षित राख्न धेरै गाह्रो भएको छ।

हामी सार्वजनिक स्थानमा सबैको अगाडि कार्ड प्रयोग गर्छौं, साथै यसको जानकारी मानिसहरूसँग साझा गर्ने गर्छौं, जसको लागत हामीले पछि भोग्नुपर्छ।

तर नडराउनुहोस्, हामी तपाईंलाई केही सुझावहरू दिने प्रयास गरिरहेका छौं जसको मद्दतले तपाईँको कार्ड बिल्कुल सुरक्षित राख्न सक्नुहुन्छ।

तपाईंको डेबिट कार्ड वा क्रेडिट कार्ड कसरी सुरक्षित गर्ने ?

१। तपाईको कार्डको जानकारी कुनै पनि वेबसाइटमा कहिले पनि अटोफिल नगर्नुस्। धेरै चोटि व्यक्तिहरूले वेबसाइट वा एपहरूमा कार्ड बचत गर्दछन् तिब्र लेनदेनको लागि जस्तै इसेवा, पठाओ, कनेक्टआईपीएस आदिको लागि कार्ड सेभ गर्ने गर्दछन। ह्याकरलाई कार्डमा पहुँच गर्न कयौं पटक तपाईँको ओटिपी मात्र आवश्यक पर्दछ र यसको कारण तपाईंको कार्ड एकदम असुरक्षित हुन्छ।

२। तपाईको कार्डको फोटो कहिले पनि कुनै वेबसाइटमा पोस्ट नगर्नुहोस्, विशेष गरी सोशल मिडियामा। डाटा चोरी गर्नेहरुले सजिलैसँग तपाईँको कार्डका विवरणहरू यसमार्फत पाउन सक्छन्।

३। सार्वजनिक र निशुल्क वाईफाई प्रयोग गरेर तपाईँको कार्ड प्रयोग नगर्नुहोस्। यसमार्फत कारोबार गर्नबाट सँधै बच्नुहोस्।

४। सुरक्षित र विश्वसनीय वेबसाइटहरुमा मात्र तपाईको कार्डमार्फत कारोबार गर्नुहोस् र यसका साथै प्रत्येक चोटि तपाईले कार्डको कारोबार गर्दा ब्राउजरको क्यास मेमोरी मेटाउनुहोस्।

५। कारोबार गर्दा ओटिपी वा पिन कोड आवश्यक नपर्ने किसिमका असुरक्षित कार्ड कहिल्यै पनि नलिनुहोस्। त्यस्ता कार्डहरू ह्याक गर्न धेरै सजिलो हुन्छ र तिनीहरू धेरै असुरक्षित कोटीमा पर्दछन्। त्यसकारण, बैंकमा गएर त्यस्तो कार्डलाई सुरक्षित कार्डमा प्रतिस्थापन गर्नुहोस्।

६। अनलाइन बैंकिङ्ग, नेट बैंकिङ्ग, मोबाइल बैंकिङ्गमा काम गरिसकेपछि प्रत्येकपटक लग आउट गर्नुपर्दछ। सिधै विन्डो बन्द गर्दा, यो हिस्ट्रीमा बस्ने र चलिरहन्छ।

७। ग्राहकले समय समयमा आफ्नो अनलाइन कार्ड वा वालेटको पिन परिवर्तन गर्नुपर्दछ। कहिले पनि डेबिट/क्रेडिट कार्ड विवरण कसैसँग साझेदारी नगर्नुहोस्।

८। कार्डमार्फत कारोबार गर्ने तपाईको ल्यापटप वा डेस्कटपमा सँधै सशुल्क किसिमका एन्टि भाइरस प्रयोग गर्नुहोस्। यो तपाईँलाई महँगो लाग्नसक्छ तर यसले तपाईँको धेरै रकम बचत गर्न सहयोग गर्दछ ।

९। स्मार्टफोनमा एप इन्स्टल गर्दा यसलाई आवश्यक पर्ने एक्सेस मात्र दिनुहोस्। एसएमएस, ग्यालरी र कल, कन्ट्याक्टहरूको पहुँच खोज्ने एपहरु आवश्यक छैन भने सकेसम्म इन्स्टल नगर्नुहोस्। एकै समयमा, यदि आवश्यक नै भएमा, मात्र एकाउन्टमा एक पटकको लागि मात्र अनुमति दिने गर्न सकिन्छ र एपहरुलाई त्यसपछि त्यसमा एक्सेस दिन अस्वीकार गर्न सकिन्छ।

१०। यो ध्यानमा राख्नुहोस् कि बैंकहरू, क्रेडिट कार्ड संस्थाहरूले तपाईंको कार्ड नम्बर, ओटिपी, समाप्ति अवधि र सीभीभीलगायत व्यक्तिगत र गोप्य जानकारीहरु कहिले पनि सोध्दैनन्। त्यसकारण कुनै पनि केसमा कसैलाई पनि आफ्नो कार्डका यी विवरणहरू नदिनुहोस्।